Sarıkamış´ta Ölenlerin Ağıtı

“ Avşarlar,Ceritler,Tecirliler,Bozdoğanlar,Mürseloğulları ve öteki Türkmen boyları ve oymakları 1865 yılında iskân edildiler. O tarihe kadar göçebe bir yaşam süren bu Türkmenler bundan böyle artık nüfus kütüklerine geçerek resmen Osmanlı vatandaşı oldular.
1914 yılında Birinci Dünya Savaşı başlayınca, devlet seferberlik ilan ederek bu Türkmenleri de askere çağırdı. Güçlü, yiğit bu delikanlılar Kafkas cephesine gönderildiler.
Enver Paşa yönetimindeki Osmanlı ordusu daha Kars’a ulaşmadan Allahüekber dağlarında,Soğanlı dağının eteğinde Şenkaya’ya yakın Bardız Deresi’nde, Çil Horoz dağında,Çakır Baba’da donarak şehit oldular.Asıl donma zirveye yakın yerde Taht yaylalarında oldu.
Daha savaşa başlamadan Şubat 1915’te doksan bin asker şehit oldu.Sağ kalanlar Ruslar tarafından esir edildiler.Bunlar Gediksatılmış köyündeki esir kampına konuldu
İşte bu esir kampındaki askerler şehit olan arkadaşlarının ardından yürekleri dağlayan,yanık bir ağıt yaktılar.Bu ağıt o günden bu güne söylene geldi.

Sarıkamış’ta var maşın
Urus yığmış ağır koşun
Bizim uşak açık, çılpak
Dağlarda buyudu kışın

Sarıkamış için meşe
Urus yaktı hep ateşe
Bizi koydu eli bacğlı
Nere gitti Enver Paşa

Sarıkamış al kan oldu
Zalım Urus murat aldı
Kimsesiz kız,dul gelinler
Kara giyip saçın yoldu

Enver Paşa hücum dedi
Yarıldı Moskof’un ödü
Zalım Allahüekber dağı
Neçe yiğit aslan yedi

Sarıkamış saza döndü
Dağları gülzara döndü
Serçe canlı Ermeniler
Hepisi şahbaza döndü

Soğanlı’da soğan olur
Kar,tipisi boran olur
Urus’u bozgun görenler
Anasından doğan olur

Bardız Deresi kan çağlar
Analar ciğerin dağlar
Çil Horoz dağı salında
Neçe nişanlılar ağlar

Çadırlar dağa kuruldu
Hücum borusu vuruldu
Bir Sarıkamış uğruna
Doksan bin fidan kırıldı

Allah(hü)ekber başı duman
Olduk Urus’a perişan
Kör olasın Hakkı Paşa
Sen eyledin bizi pişman

Allah(hü)ekber Kars’ın dağı
Mübarek şehit yatağı
Allah(hü)ekber’de söndü hep
Doksan bin evin ocağı

Allahüekber kar,boran
Tırmandık dağlara yayan
Gökten ateş dökülse de
Yılar mı hiç Ali-Osman

Allahüekber yan yatar
Kırazmış da güneş batar
Allah(hü)ekber’in döşünde
Neçe bin şetiler yatar

Yaşa babamoğlu yaşa
Kan bulaştı çatık kaşa
Biz Urus’u alt edterdik
Sebep oldu Enver Paşa

Aşağıdan ses geliyor
Figan bağrımı deliyor
Kör olasın Enver Paşa
Gelinleri el alıyor “(l)

(1) Bu ağıtın öyküsü 1939 Toklar-Tomarza doğumlu Çetin Önal’dan alınarak Araştırmacı Yazar Emir Kalkan tarafından Kayseri ve Yöresi Ağıtları,Kültür Müdürlüğü Kayseri 1992 kitabında yayınlanmıştır.Bu kaynaktan da Ahmet Z.Özdemir’in hazırladığı Öyküleriyle Ağıtlar II,Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri Dizisi 303 sayılı ve 2001 tarihli eserde yer verilmiştir.
Derleyen: Emir Kalkan
Kaynak: Çetin Önal
Yöre: Tomarza/Sarıkamış